Nederlandwordtanders neemt opnieuw een andere vorm aan. Na de eerste fase van de Onderzoekslabs en de tweede fase van het Platform is het tijd voor een overgang naar Here Comes the Sun – een digitale omgeving, geïnitieerd door Floris Alkemade. Tijd voor een goed gesprek. Waar staan we na 7,5 jaar ruimtelijke vernieuwing?
Met een bevlogen groep jonge en ervaren ontwerpers ging Nederlandwordtanders het debat aan over hun visitekaartje: de opgaven van nu, samenwerking, generatiegevoel en urgentie.

Tijdens de Dutch Design Week 2017 organiseerde Nederlandwordtanders een laatste bijeenkomst. Met een aantal gasten keken we terug op 7,5 jaar Nederlandwordtanders en maakten we de stand op. Wat speelt er nu in de sector van de ruimtelijke ontwerpers, wat hebben we geleerd van de verschillende crises, hoe werken we samen, wat komt er op ons af, waar liggen de kansen? Dat heeft geresulteerd in een paar statements, die in dit E-zine worden geïllustreerd door projecten die door het netwerk van Nederlandwordtanders werden aangeleverd. Aangevuld met een overzicht van de activiteiten uit de afgelopen jaren.

Onze gasten: Floris Alkemade - Rijksbouwmeester, Winy Maas - MVRDV, Reimar von Meding - KAW, Jeroen Atteveld - Heren5, Yvette Govaart - COUP, Eline Strijkers - DoepelStrijkers, Koj Koning - Woonbedrijf, Erik Wong - Wongema, Jelte Glas - Woonpionier, Tjeerd Haccou - Space&Matter, Rick ten Doeschate - Civic. Nederlandwordtanders: Carolien Ligtenberg, Rutger Oolbekkink, Guido Wallagh

De generatie ontwerpers van vandaag is zeer sterk inhoudelijk gedreven en maatschappelijk georiënteerd. Impact is belangrijker dan aanzien en maatschappelijke en duurzame opbrengsten waardevoller dan financiële winst. Na een crisisperiode waarin de beroepsgroep halveerde, het aantal bureaus verdubbelde en er veel ruimte was voor experimenten, is het weer omschakelen naar een nieuwe bouwproductie die alleen nog beperkt lijkt door het tekort aan heipalen. Soms lijkt het wel of de beste ideeën zijn te vinden bij de partijen met de minste invloed. Wie de agenda wil bepalen en niet wil volgen, moet zichzelf laten zien en de juiste taal spreken om gehoord te worden. Daarvoor moeten de ruimtelijk ontwerpers zich sterker, hechter en overtuigender organiseren. Tijd voor nationaal podium voor ruimtelijk ontwerpers.

Met enige weemoed denken ontwerpers terug aan de crisistijd waarin ze zelf het heft in handen namen. Niemand anders deed het en er was volop ruimte voor experiment. Deze context is op veel plekken verdwenen en maakt plaats voor de tendermachine, die niet zelden weer stuurt op maximale financiële opbrengsten. En de nieuwe generatie kijkt vertwijfeld om zich heen. Ontwerpers moeten proactiever worden en meer uitgesproken zijn over wat een locatie of situatie nodig heeft. Niet wachten op een opdrachtgever, maar zelf de boer op en partijen zoeken die wat willen. Om invloed te kunnen uitoefenen, zullen coalities gesloten moeten worden op alle schaalniveaus en domeinen. Op zoek naar de energie waar je dingen voor elkaar krijgt. Traditionele relaties maken plaats voor nieuwe verhoudingen; tussen professionals en met bewoners. Samenwerking in multidisciplinaire teams die domeinen overstijgen blijkt een goede voedingsbodem voor innovatie.

Nederlandwordtanders brengt een beweging in beeld die zich kenmerkt door optimisme, innovatie en ontwerpkracht en die resulteert in maatschappelijke, economische en ecologische winsten voor iedereen. In een projecten gestuurde cultuur bestaat het gevaar om te focussen op een enkele opgave, maar een brede, samenhangende aanpak van opgaven is essentieel: the Generic. Ontwerpers kunnen een belangrijke bijdrage leveren, maar moeten bewijslast opbouwen door korte en lange termijn te combineren, te laten zien wat het oplevert, verbeeldingskracht in te zetten en weer met verleidende verhalen en wenkende perspectieven te komen.

Ontwikkelingen zijn geminimaliseerd, de tijd van ‘morgen af’ zorgt voor weinig reflectie. Automatisch wordt er naar de overheid gekeken die innovaties te weinig stimuleert door gebrek aan visie en een overschot aan regels. Maar veel belemmeringen van innovatie zitten in de sector zelf, waar korte termijn belangen en opgeknipte opdrachten ketensamenwerking in de weg zitten en waar het belang van het individuele project altijd voorrang heeft.

In de afgelopen 7,5 jaar heeft Nederlandwordtanders een platform geboden aan de ruimtelijke vernieuwing. Dat is gedaan door vanuit Nederlandwordtanders vernieuwing aan te jagen, netwerken aan elkaar te koppelen, belangrijke thema's centraal te stellen en door het organiseren van bijeenkomsten, labs, onderzoeken en publicaties . De site van Nederlandwordtanders heeft de voorlopers in beeld gebracht en heeft in de afgelopen jaren laten zien hoe die innovatie steeds duidelijkere contouren kreeg. Zo duidelijk dat inmiddels gesproken kan worden van een geheel nieuwe coherente vakgemeenschap die naast ruimtelijke kwaliteit, steevast economische, sociale en ecologische duurzaamheid oplevert. Nu deze beweging steviger staat en de economische omstandigheden in Nederland weer gunstig zijn, lijkt het doel van Nederlandwordtanders volbracht. In 2013 verwoordden we het zo: "...willen wij de vernieuwing in de ruimtelijke sector versterken en opschalen, zodat deze zich kan ontwikkelen tot de nieuwe praktijk."

Onze taak zit er op. En we zijn er trots op!
Carolien Ligtenberg, Rutger Oolbekkink, Guido Wallagh, Else Wissink en Maurits de Bruijn.
Met dank aan oud-teamleden Saskia Beer, Rogier Dobma en Michel Melenhorst, het netwerk, Atelier Rijksbouwmeester en alle betrokkenen.

Onderstaand een overzicht van de activiteiten in de afgelopen jaren.